WLL و SWL چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
عملیات بالابری ایمن در صنایعی که به لیفتراک، جرثقیل و سایر تجهیزات باربری سنگین متکی هستند، حیاتی است. اولویت بندی ایمنی نه تنها خطر حوادث را به حداقل می‌رساند، بلکه بهره وری کلی را با کاهش زمان خرابی عملیاتی افزایش داده و جریان کار را روان می‌کند. یکی از مهمترین ملاحظات در چنین عملیاتی، درک مفهوم WLL یا محدوده بارگذاری (Working load limit) و پیامدهای آن برای ایمنی بالابر است. WLL تضمین می‌کند که تجهیزات در پارامترهای ایمن استفاده می‌شود، از فشار بیش از حد بر ماشین آلات جلوگیری کرده و خطر خرابی تجهیزات را کاهش می‌دهد.
بر اساس گزارش اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA)، حمل و نقل نامناسب و اضافه بار به طور قابل توجهی به بخش قابل توجهی از صدمات و تلفات محل کار کمک می‌کند. به همین دلیل است که آنها توصیه می‌کنند که شرکت‌ها کاملا به دستورالعمل‌های WLL برای جلوگیری از حوادث شدید، آسیب به تجهیزات و تلفات جانی پایبند باشند.
هنگامی که عملیات بلند کردن به طور ایمن انجام می‌شود، شرکت‌ها می‌توانند زمان خرابی ناشی از حوادث را کاهش دهند، از تعمیرات پرهزینه جلوگیری و گردش کار ثابت را حفظ نموده و در نهایت به موفقیت کلی عملیاتی کمک کنند. بنابراین، OSHA بر اهمیت آموزش مناسب و آگاهی از دستورالعمل‌های مناسب WLL برای کاهش این خطرات و ایجاد یک محیط کاری امن‌تر تاکید می‌کند.
محدوده بارگذاری (WLL) چیست؟
WLL حداکثر باری است که تجهیزات بالابر می توانند با خیال راحت تحت شرایط خاص اداره کنند. سازنده تجهیزات این حد را تعیین نموده، که برای هر کسی که با ماشین آلات بالابر کار می‌کند، حیاتی است. در پاسخ به این سوال که محدوده بارگذاری یا WLL چقدر است؟ گفته می‌شود که این آستانه ایمنی است که تضمین می‌کند تجهیزات بیش از حد بارگذاری نشده و در محدوده‌های عملیاتی ایمن باقی بمانند.
WLL با ظرفیت کلی تجهیزات متفاوت است و نشان دهنده حداکثر وزنی است که از لحاظ نظری می‌تواند حمل کند. در عوض، WLL چندین حاشیه ایمنی را در نظر می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که تجهیزات می‌توانند به طور ایمن بدون رسیدن به سطوح استرس بحرانی کار کنند. بنابراین، محدودیت بارگذاری در عمل به چه معناست؟ مرز عملیاتی ایمن برای تجهیزات بالابر را نشان می‌دهد و ایمنی ماشین و اپراتور را تضمین می‌کند.
لیفتراک، جرثقیل و تجهیزات دکلینگ هر کدام دارای رتبه بندی WLL خاصی هستند که اپراتورها باید قبل از استفاده از این وسایل نقلیه بدانند. درک معنای محدوده بارگذاری و کاربردهای آن از طریق آموزش منظم می‌تواند خطرات مرتبط با شیوه‌های بلند کردن ناایمن را کاهش دهد.
درک صحیح WLL برای هر لیفتراک یا بالابر برای حمل ایمن مواد در یک محیط ساخت و ساز حیاتی است. فراتر از WLL، حتی با یک حاشیه کوچک، می تواند منجر به واژگونی، خرابی تجهیزات یا جدا شدن بار شود. این امر بر اهمیت این سوال، قبل از استفاده از تجهیزات بالابر سنگین تاکید می‌کند که محدوده بارگذاری به چه معناست؟
نحوه تعیین محدوده بارگذاری
همانطور که در بالا ذکر شد، سازنده تجهیزات WLL را برای هر قطعه از تجهیزات ارائه می‌دهد. با این حال، شما همچنین می توانید WLL را با استفاده از فرمول زیر محاسبه کنید:
WLL = ضریب ایمنی MBLS
MBL نشان دهنده حداکثر وزن مطلقی است که تجهیزات می‌توانند قبل از به اصطلاح شکستن، تحمل کنند. با این حال، به دلیل ملاحظات ایمنی، WLL همیشه کمتر از MBL خواهد بود. تولیدکنندگان WLL را با اعمال یک ضریب ایمنی مشخص می‌کنند، که یک ضریب داخلی است که تغییرات در محیط، بارهای غیرمنتظره و احتمال خطای انسانی را محاسبه می‌کند.
برای مثال، اتصال لیفتراک با MBL حدود ۲ تُن و ضریب ایمنی ۵:۱ دارای WLL حدود ۴۵۳ کیلوگرم است. ضریب ایمنی برای دستگاه های بالابر تضمین می‌کند که تجهیزات به خوبی زیر نقطه شکست کار کنند، که برای جلوگیری از خرابی‌های مکانیکی ضروری است.
برای تعیین WLL برای هر ابزار خاص، رجوع به صفحه اطلاعات یا دفترچه راهنمای تجهیزات مهم است. OSHA ایجاب می‌کند که اپراتورها اطمینان حاصل کنند که همه پلاک‌ها یا برچسب‌ها خوانا و به‌روز هستند. علاوه بر این، کارفرمایان باید به طور منظم تجهیزات را برای هر گونه نشانه‌ای از سایش یا آسیب که ممکن است بر WLL تاثیر بگذارد، بازرسی کنند.
ضریب ایمنی برای دستگاه‌های بالابر
ضریب ایمنی برای دستگاه‌های بالابر رقمی است که محدوده بارگذاری را کاهش می‌دهد تا از یکپارچگی تجهیزات در شرایط کاری عادی اطمینان حاصل شود. به طور معمول، فاکتورهای ایمنی از ۴:۱ تا ۷:۱ متغیر است، که WLL را در سطحی بسیار پایین‌تر از قدرت شکست تجهیزات قرار می‌دهد و یک بافر لازم برای استرس یا شرایط غیرمنتظره را فراهم می‌کند.
این حاشیه ایمنی بسیار مهم است، زیرا عملیات لیفت اغلب در محیطهای پویا و غیرقابل پیش بینی انجام می‌شود که در آن نیروهای غیرقابل پیش بینی یا جابجایی بار ناگهانی ممکن است رخ دهد.
در بسیاری از صنایع به ویژه ساختمان سازی و عملیات صنعتی سنگین، رعایت ضریب ایمنی غیرقابل مذاکره است. برای مثال، یک زنجیر با WLL حدود ۹۰۰ کیلوگرم و ضریب ایمنی ۵:۱ استحکام گسیختگی ۴۵۰۰ کیلوگرم خواهد داشت. در این مورد، ضریب ایمنی اثرات بالقوه، سایش یا شرایط محیطی را در نظر می‌گیرد که می‌تواند یکپارچگی کلی تجهیزات را کاهش دهد.
استفاده از تجهیزات با ضریب ایمنی نادرست یا ناکافی می‌تواند منجر به خرابی فاجعه‌بار، از جمله افتادن بار، واژگونی لیفتراک یا زنجیر شکسته شود. به عنوان مثال، در یک مورد مستند از برنامه ارزیابی و کنترل مرگ و میر (FACE)، یک اپراتور لیفتراک پس از واژگونی لیفتراک که در حال رانندگی بود به دلیل بار ناهموار به طور مرگباری زخمی شد.
اپراتور مرکز ثقل جابجایی و وزن ترکیبی بار را در نظر نگرفته بود که بیش از حد بار کاری تجهیزات است. این حادثه غم انگیز نشان می‌دهد که چگونه عدم رعایت حاشیه‌های ایمنی و WLL می تواند منجر به خرابی تجهیزات و حوادث مرگبار شود.
اطمینان از عملیات بلند کردن ایمن شامل ترکیبی از آگاهی، استفاده مناسب از تجهیزات و نگهداری مداوم است. در ادامه نکات کلیدی قابل بررسی است:
اطمینان از عملیات بالابری ایمن
- پایبندی به دستورالعمل‌های WLL: اپراتورها باید همیشه اطمینان حاصل کنند که تجهیزاتی مانند قلاب، زنجیر و جرثقیل در WLL آنها استفاده می‌شود. به عنوان مثال، اپراتورهای لیفتراک باید WLL هر دو لیفتراک و هر پیوست را بدانند. بارها باید به طور مساوی توزیع شوند و سنگین ترین قسمت به دکل لیفتراک یا مرکز جرثقیل نزدیک باشد.
- آموزش اپراتور و دید: حدود ۲۵ درصد از تصادفات بالابری ناشی از جابجایی نامناسب بار یا استفاده نامناسب از تجهیزات است. آموزش مناسب نه تنها برای استفاده از تجهیزات بلکه برای محاسبه و اطمینان از ماندن بارها در محدوده ایمن ضروری است.
- تست بار اثبات: این روش شامل آزمایش تجهیزات تحت بارهای سنگین‌تر از حد معمول برای اطمینان از عملکرد ایمن تحت حداکثر WLL است. این کمک می‌کند تا تایید شود که تجهیزات هم استانداردهای ایمنی سازنده و هم استانداردهای نظارتی را رعایت می‌کنند.
- بازرسی و تعمیر و نگهداری منظم: OSHA بازرسی روزانه از لیفتراک و سایر دستگاه‌های بالابر را توصیه می‌کند، با بررسی‌های دقیق تر، بسته به استفاده، هفتگی یا ماهانه برنامه ریزی شده است. تجهیزات معیوب باید فورا از سرویس خارج شوند تا از حوادث جلوگیری شود.
- استفاده از اتصالات لیفتراک برای ایمنی: استفاده از سبدهای انسانی، سبدهای مواد و سایر قفس‌های سفارشی می‌تواند ایمنی را به طور قابل توجهی در طول عملیات بلند کردن، به ویژه هنگام کار در ارتفاع، بهبود بخشد. این سبدها به طور ایمن به لیفتراک متصل می‌شوند و یک پلتفرم ایمن برای بلند کردن پرسنل یا مواد ایجاد می‌کنند و از بلند کردن پایدار و کنترل شده اطمینان می‌دهند که خطر تصادف را کاهش می‌دهد.
جایی که ایمنی با قابلیت اطمینان روبرو می‌شود
محدوده بارگذاری ستون فقرات عملیات بلند کردن ایمن است. آنها تضمین می‌کنند که هم تجهیزات و هم پرسنل از خطرات ناشی از بارگذاری بیش از حد و استفاده نادرست محافظت می‌شوند. با رعایت محدوده بارگذاری (WLL)، اپراتورها می توانند از حوادثی مانند واژگونی و خرابی‌های مکانیکی جلوگیری کرده و از محیط کار خود محافظت کنند.
در ادامه این مطلب توضیحات مختصری از اصطلاحات WLL، SWL و MBL ارائه می‌دهد.
هنگامی که صحبت از بلند کردن به میان می آید، اصطلاحات زیادی برای پیگیری وجود دارد، و درک معانی آنها برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد تجهیزات بالابر بسیار مهم است. در این راهنما، تفاوت بین برخی از این اصطلاحات را توضیح خواهیم داد.
WLL
اختصاری است که معمولا در زمینه بلند کردن استفاده می‌شود. این مخفف عبارت Working Load Limit است که حداکثر باری است که یک بالابر برای بلند کردن آن در شرایطی که سازنده تعیین کرده است طراحی شده است. سازنده WLL را برای محصول مشخص می‌کند.
در نروژ، تجهیزات بالابر مطابق با مقررات ماشین آلات باید با WLL علامت گذاری شوند، زیرا اصطلاحی از استانداردهای هماهنگ تحت دستورالعمل ماشین آلات است. فاکتورهای ایمنی عمومی برای تجهیزات بالابر و اجزای بالابر نیز از دستورالعمل ماشین آلات (ضریب کار) و استانداردهای هماهنگ آمده است.
SWL
مخفف Safe Working Load است. این یک اصطلاح رایج در گذشته بود، اما معنای حقوقی کلمه safe ایمن منجر به جایگزینی آن با WLL شد. امروزه، SWL به طور کلی با WLL برای تمام تجهیزات بالابری زیر قلاب جرثقیل، مانند قلاب، شگل و سایر تجهیزات بالابر مطابقت دارد. برای جرثقیل‌ها، بالابرها و وینچ‌ها از اصطلاح ظرفیت (Capacity) استفاده می‌شود. ظرفیت معمولا تحت تاثیر وزن تیر بالابر یا تجهیزات بالابر مونتاژ شده در زیر قلاب جرثقیل است.
اصطلاح safe workload هنوز هم قابل استفاده است و به کاهش بار بر اساس شرایط خاص در محیط استفاده اشاره دارد. ارزیابی ریسک همیشه باید توسط یک فرد ذیصلاح قبل از بالابر انجام گردد تا مشخص شود که آیا ظرفیت بار ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد یا خیر.
حداقل قدرت شکست، MBL/MBF
اصطلاحی است که به بار یا نیرویی اطلاق می‌شود که باید قبل از اینکه تجهیزات بالابر در معرض خطر شکست یا تغییری قرار گیرد که باعث شل شدن بار می‌شود به دست آید. حداقل استحکام شکست نیرویی است که هنگام آزمایش پارگی به دست می‌آید. بار معمولا بر حسب کیلوگرم یا تن بیان و توان با کیلونیوتون (kN) اندازه گیری می‌شود.
ضریب ایمنی (SF)
اصطلاحی است که نسبت بین WLL و MBL را نشان می‌دهد، یعنی اینکه تجهیزات در مقایسه با آنچه برای بلند کردن طراحی شده‌اند چقدر قوی‌تر است. ضریب ایمنی در استاندارد برای هر محدوده بالابری مشخص شده است و معمولا بین ۴:۱ و ۷:۱ است.
حداکثر بار را می‌توان به صورت WLL = MBL/SF محاسبه کرد.
بار اثبات
اصطلاحی است که به باری اطلاق می‌شود که سازنده محصول را در طول آزمایش بار اثبات شده در معرض آن قرار داده است. استاندارد فعلی حداقل باری را مشخص می‌کند که یک محصول باید با آن آزمایش شود.
هنگام مونتاژ چندین قطعه بالابر در یک تجهیزات بالابر، مهم است که به یاد داشته باشید که جزء با کمترین حداکثر بار، WLL کل تجهیزات بالابر را تعیین می کند.
برای ابزارهای بالابر، عبارات WLL برای بلند کردن مستقیم در یک قسمت اعمال می شود. هنگام بلند کردن با چند قطعه یا در سایر سازندهای بالابر، حداکثر بار بر اساس ضریب مشخص شده محاسبه می‌شود.
