دسترسی با طناب؛ ایمن‌ترین روش کار در ارتفاع
کار در ارتفاع همیشه با خطرات خاص خود همراه بوده است. دو روش متداول برای انجام کارهای ارتفاعی در ساختمان‌ها و سازه‌ها عبارتند از: دسترسی با طناب (Rope Access) و کار روی داربست. سوال این است که ایمن‌ترین روش کار در ارتفاع کدام است و آیا دسترسی با طناب واقعا یکی از سه شغل ایمن جهان محسوب می‌شود؟
آشنایی با روش‌های کار در ارتفاع
- دسترسی با طناب
دسترسی با طناب روشی است که در آن تکنسین‌ها با استفاده از تجهیزات تخصصی، از جمله طناب، هارنس، و سیستم‌های مهار، بدون نیاز به داربست یا نردبان، به ارتفاعات دسترسی پیدا می‌کنند و کار می‌کنند. این روش برای بازرسی، تعمیر، رنگ‌آمیزی، نصب و عایقکاری نما کاربرد دارد.
- کار روی داربست
داربست یک ساختار موقتی است که در اطراف ساختمان نصب می‌شود تا کارگران بتوانند به ارتفاعات دسترسی داشته باشند. نصب و استفاده از داربست نیازمند زمان، تجهیزات سنگین، و فضای زیاد است.
مقایسه ایمنی دسترسی با طناب و کار روی داربست
استانداردهای ایمنی دسترسی با طناب
سازمان‌های بین‌المللی مانند IRATA (International Rope Access Trade Association) و SPRAT (Society of Professional Rope Access Technicians) استانداردهای سختگیرانه‌ای برای آموزش، تجهیزات و نظارت ایمنی دارند که باعث شده دسترسی با طناب به روشی بسیار ایمن تبدیل شود.
- سیستم دو طناب: طناب اصلی برای کار و طناب دوم به عنوان پشتیبان
- بازرسی روزانه تجهیزات
- گواهینامه و آموزش دوره‌ای
- پروتکل‌های واکنش به شرایط اضطراری
آمار رسمی و مطالعات ایمنی
آمار حوادث از سازمان‌های بین‌المللی
طبق گزارش IRATA، نرخ وقوع حادثه سقوط از ارتفاع در دسترسی با طناب کمتر از ۰.۰۱٪ در هر هزار نفر-ساعت کار است.
در مقابل، بر اساس گزارش OSHA (اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا) و انجمن‌های ایمنی کار، حوادث مربوط به داربست یکی از پرشمارترین حوادث ارتفاعی در آمریکا است، با میانگین سقوط حدود ۰.۵٪ در هر هزار نفر-ساعت (حدود ۵۰ برابر بیشتر از دسترسی با طناب).
آیا دسترسی با طناب جزء سه شغل ایمن جهان است؟
این ادعا معمولا در تبلیغات شرکت‌های دسترسی با طناب مطرح می‌شود، اما واقعیت کمی پیچیده‌تر است.
دسترسی با طناب به دلیل استانداردهای بالای ایمنی و آموزش تخصصی، در بین مشاغل ارتفاعی، یکی از ایمن‌ترین روش‌ها محسوب می‌شود.
اما اینکه جزء سه شغل ایمن جهان است، آماری عمومی و جامع که این ادعا را تایید کند، وجود ندارد.
شغل‌های اداری، برنامه‌نویسی، مدیریت پروژه، یا آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت، به دلیل ماهیت کم‌خطرتر، معمولا ایمن‌تر محسوب می‌شوند.
دسترسی با طناب یکی از ایمن‌ترین مشاغل پرخطر است و در رتبه‌های بالای مشاغل دارای خطر سقوط و آسیب در کارهای ارتفاعی قرار دارد.
نتیجه‌گیری
دسترسی با طناب به طور قابل توجهی ایمن‌تر از کار روی داربست است، به شرطی که توسط نیروهای آموزش‌دیده و تحت استانداردهای IRATA اجرا شود. این روش علاوه بر ایمنی، از نظر هزینه، سرعت و دسترسی به مکان‌های دشوار نیز برتری دارد.
ادعای قرار گرفتن دسترسی با طناب در میان سه شغل ایمن جهان، به صورت عمومی و آماری تایید نشده اما می‌توان گفت این روش یکی از ایمن‌ترین گزینه‌ها در میان مشاغل پرخطر کار در ارتفاع است.
کارفرمایان باید همواره بر رعایت استانداردها و آموزش‌های ایمنی تأکید کنند تا این ایمنی حفظ شود.
