منطقه خطرناک را میتوان هر مکانی که در آن خطر انفجار وجود دارد تعریف کرد. اما هر منطقه خطرناکی متفاوت است و هر یک بسته به ماهیت جو و عناصر موجود، الزامات خاصی دارند. به طور کلی برای وقوع انفجار، گازهای قابل اشتعال یا انفجاری، بخار، مه یا غبار وجود خواهد داشت. سپس، سطح خطر انفجار بر اساس فراوانی و مدت زمان وقوع یک جو انفجاری، سنجیده میشود. این سطح از خطر با طبقه بندی منطقه خطرناک به عنوان Zone 0، Zone 1 یا Zone 2 (برای اتمسفر گاز، بخار و مه) یا Zone 21 یا Zone 22 برای جو گرد و غبار نشان داده میشود.
در این مطلب به آنچه که طبقه بندی مناطق خطرناک Zone 0 ، Zone 1 ، Zone 2 و ملاحظات تعیین روشنایی در هر منطقه را تعریف میکند، خواهیم دید. اما ابتدا باید در نظر بگیریم که در وهله اول چه چیزی ممکن است باعث انفجار شود.
سه جزء ضروری برای وقوع انفجار وجود دارد.
- ماده قابل اشتعال
برای تولید یک مخلوط انفجاری (مانند گاز، بخار، مه و غبار) باید مقدار نسبتا بالایی وجود داشته باشد.
- اکسیژن
اکسیژن در مقادیر زیاد و در ترکیب با مواد قابل اشتعال برای ایجاد یک جو انفجاری مورد نیاز است.
- منبع احتراق
جرقه یا حرارت زیاد نیز باید وجود داشته باشد.
در مواردی که احتمال جو انفجاری (explosive atmosphere) وجود دارد، برای جلوگیری از آتش سوزی و انفجار، اقدامات احتیاطی ویژه لازم است. تجهیزات الکترونیکی، از جمله روشنایی، باید برای استفاده در مناطق خطرناک طراحی شوند تا از وقوع جرقه و احتراق هرگونه مواد قابل اشتعال جلوگیری شود.
اگرچه هر کاربرد متفاوت است، برای سهولت نظارت و مشخصات، هر منطقه خطرناک به عنوان یک سطح یا zone خاص طبقه بندی میشود. در نتیجه، تمام تجهیزات مناطق خطرناک باید با در نظر گرفتن طبقه بندی مناطق خطرناک طراحی شوند، زیرا zone سطح حفاظت و اقدامات احتیاطی مورد نیاز را کنترل میکند. ضروری است که بدانید در کدام منطقه کار میکنید تا بتوانید مناسب ترین تجهیزات را مشخص کنید.
برای گازها، بخارات و مه، طبقه بندی منطقه به عنوان مناطق Zone 0 ، Zone 1 ، Zone 2 شناخته میشود. بیایید نگاهی بیندازیم به آنچه که هر منطقه را تعریف می کند…
منطقه ۰ (Zone 0)
زون ۰ منطقهای است که در آن یک جو انفجاری به طور مداوم برای دورههای زمانی طولانی وجود دارد یا به طور مکرر رخ خواهد داد.
منطقه ۱ (Zone 1)
زون ۱ منطقهای است که در آن اتمسفر انفجاری در عملیات عادی گهگاه رخ میدهد. ممکن است به دلیل تعمیر، عملیات تعمیر و نگهداری یا نشت وجود داشته باشد.
منطقه ۲ (Zone 2 )
زون ۲ مکانی است که در آن جو انفجاری در عملیات عادی به احتمال زیاد در آن رخ نمیدهد، اما در صورت وقوع، فقط برای مدت کوتاهی باقی میماند. این مناطق فقط در صورت بروز حادثه یا شرایط عملیاتی غیرعادی خطرناک میشوند.
برای اینکه درک این موضوع حتی سادهتر شود، به تصویر یک پمپ بنزین معمولی در زیر نگاهی بیندازید که در آن مناطقی را که به عنوان زون ۰، زون ۱ و زون ۲ طبقه بندی شدهاند، شناسایی کردهایم.
هر زمان که مخزن خود را پر میکنید، در یک منطقه خطرناک زون ۱ ایستادهاید. به همین دلیل است که استفاده از تلفن همراه در پمپ بنزین ممنوع است. تلفن شما برای استفاده در مناطق خطرناک رتبه بندی نشده است. دفعه بعد که پر میکنید به آن فکر کنید!